W artykule przedstawiono charakterystykę konstytucyjnoprawną jednostek słowackiego samorządu terytorialnego, a następnie działania podejmowane najpierw w celu restytucji samorządu lokalnego, a później mające na celu wprowadzanie kolejnych zmian, których zakładanym efektem byłaby optymalizacja strukturalna i funkcjonalna jednostek samorządu terytorialnego, a przede wszystkim słowackich gmin. Główna część rozważań poświęcona jest aktualnie toczącej się debacie na temat kondycji słowackich gmin oraz projektom planowanych zmian. Analiza proponowanych rozwiązań prezentowanych przez stronę rządową, jak i najważniejsze słowackie organizacje samorządowe, nie pozwala na przyjęcie założenia, że proces konsolidacji samorządu terytorialnego w Republice Słowackiej miałby niebawem dobiec końca co oznaczałoby, że przyczyny ciągle istniejących nieefektywnych rozwiązań są niezwykle trwałe, a rozwój lokalny i dobrostan społeczeństwa przegrywa z interesami partii politycznych i grup interesów w postaci najbardziej liczących się krajowych organizacji samorządowych.