Artykuł stanowi próbę analizy społecznych ocen systemu socjalistycznego i jakości życia w tym systemie z perspektywy transformacji ustrojowej. Bezwarunkowe przekonania większości społeczeństwa, znajdujące wyraz w wyniku wyborów 1989 r., o wyższości demokracji nad socjalizmem i gospodarki wolnorynkowej nad gospodarką centralnie sterowaną, w miarę pogłębiania reform ustrojowych okazały się ambiwalentne. Badania historyków i socjologów wskazują na wysokie wartościowanie przez znaczną część społeczeństwa jakości życia w Polsce Ludowej. Choć słowo „socjalizm” obarczone jest negatywną konotacją a ludzie wierzą w sens zmiany społecznej, ci, którzy większość swego życia przeżyli w minionym systemie okazują tęsknotę za socjalizmem.