O prawdziwości naiwnej teorii mediów i polityki.
Wokół Noama Chomsky’ego
Więcej
Ukryj
1
Instytut Nauk
o Komunikacji Społecznej i Mediach Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Data publikacji: 04-06-2025
Studia Politologiczne 2025;76
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Noamowi Chomsky’emu zarzuca się naiwne rozumienie polityki. Jest on swym
politycznym poglądom wierny nawet w wieku 96 lat, co nie przeszkadza mu – jak twierdzą
komentatorzy – still speaking hard truths. Na czym miałyby polegać dzisiaj owe „bolesne
prawdy” naiwnej teorii polityki sprowadzonej do propagandy i public relations? Co mówią
one o „inżynierii zgody” w Internecie – gdzie jej tam szukać i jak identyfikować jej mechanizmy,
żeby móc przed nią się obronić? Autor artykułu rekonstruuje genealogię Chomsky-
’ego koncepcji polityki i mediów, poddaje krytycznej analizie jego teorionaukowe podejścia
do badań społecznych, szczególnie politologicznych. Testuje prawdziwość/trafność
tej koncepcji w odniesieniu do demokracji i kapitalizmu w warunkach cywilizacji cyfrowej
i dominacji globalnych platform. Stawia przewrotną hipotezę, według której poglądy
Chomsky’ego na media i politykę są naiwne, ale w swej naiwności niepozbawione krytycyzmu,
prawdziwości i ponadczasowości – zawierają evergreen content.
INFORMACJE O RECENZOWANIU
Sprawdzono w systemie antyplagiatowym
REFERENCJE (33)
1.
Ajdukiewicz K., Zagadnienia i kierunki filozofii. Teoria poznania. Metafizyka, „Czytelnik”, Warszawa 1983.
2.
Arystoteles, Retoryka, w tenże, Retoryka – Poetyka, przeł. H. Podbielski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1988.
3.
Ball M., Wędrujące pojęcia w naukach humanistycznych: krótki przewodnik, przeł. M. Bucholc, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2012.
4.
Bernays E.L., Krystalizacja opinii publicznej, przeł. O. Siara, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2019.
5.
Bernays E.L., Propaganda, przeł. R. Wierzchoń, Wydawnictwo Wektory, Wrocław 2020.
6.
Chmielewska-Szlajfer H., Cyfrowe korporacje spod znaku Big Tech kolonizują świat. Pierwszą ofiarą będą media informacyjne, «Oko Press» 10.07.2024.
9.
Chomsky N., Media Control. The Spectacular Achievements of Propaganda, Seven Stories Press, New York 1997.
10.
Chomsky N., Necessary Illusions: Thought Control in Democratic Societies, South End Press, Pluto Press, Boston 1989.
11.
Chomsky N., O anarchizmie, przeł. S. Baranowski, Vis-à-vis Etiuda, Kraków 2021.
12.
Fuchs Ch., Communication and Capitalism. A Critical Theory, University of Westminster Press, London 2020.
13.
Fuchs Ch., Propaganda 2.0: Herman and Chomsky’s Propaganda Model in the Age of the Internet, Big Data and Social Media, [w:] J. Pedro-Carañana, D. Broudy, J. Klaehn (red.), The Propaganda Model Today: Filtering Perception and Awareness, University of Westminster Press, London 2018.
14.
Giddens A., Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, przeł. A. Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
15.
Gładys-Jakóbik J., Psychologiczno-społeczne uwarunkowania procesów komunikowania, [w:] B. Jung (red.), Media, komunikacja, biznes elektroniczny, Difin, Warszawa 2001.
16.
Halawa M., Wróbel P. (opr.), Bauman o popkulturze. Wypisy, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008.
17.
Herman E.S., Chomsky N., Manufacturing Consent: The Political Economy of the Mass Media, Pantheon Books, New York 1988.
18.
Kamiński S., Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytety Lubelskiego, Lublin 1981.
19.
Karwat M., Manipulacja. Rewizja stereotypów, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2022.
20.
Karwat M., Syndromatyczny charakter przedmiotu nauki o polityce, [w:] K.A. Wojtaszczyk, A. Mirska (red.), Demokratyczna Polska w globalizującym się świecie, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009.
22.
Krawczyk M., Nowe uprawnienia dla użytkowników, obowiązki dla Big Tech. „Konstytucja Internetu” już obowiązuje, «Prawo.pl» 29.08.2023,
https://www.prawo.pl/biznes/no... (16.09.2024).
23.
Kreft J., Władza platform. Za fasadą Google, Facebooka i Spotify, Universitas, Kraków 2022.
24.
Lippmann W., Public Opinion, Harcourt, Brace and Company, New York 1922.
25.
Olędzki J., Etyka w polskim public relations. Refleksje badawcze, Wydawnictwo Aspra, Warszawa 2009.
26.
Pickard V., Talking Radical Media with Noam Chomsky, «The Nation» 13.08.2021.
28.
Smith T.G., Politicizing Digital Space: Theory, The Internet, and Renewing Democracy, University of Westminster Press, London 2017.
29.
Solomon N., Noam Chomsky at 95: Still speaking hard truths, still ignored by mainstream media, «Salon» 15.12.2023.
30.
Tye L., The Father of Spin: Edward L. Bernays and the Birth of Public Relations, Picador, New York 2002.
31.
Vargas Llosa M., Burzliwe czasy, przeł. M. Chrobak, Wydawnictwo Znak, Kraków 2020.
32.
Zuboff S., Wiek kapitalizmu inwigilacji. Walka o przyszłość ludzkości na nowej granicy władzy, przeł. A. Unterschetz, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2020.