Dzienniki, listy, wspomnienia
jako źródła o charakterze niekonwencjonalnym
w badaniu myśli politycznej
1
Katedra Myśli Politycznej
i Komunikowania Politycznego, Instytut Nauk o Polityce i Administracji, Wydział
Politologii i Dziennikarstwa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Data publikacji: 02-12-2025
Studia Politologiczne 2025;78
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Celem artykułu jest wskazanie znaczenia i roli różnorodnych źródeł niezbędnych do
badania myśli politycznej. W artykule wskazano na znaczenie źródeł niekonwencjonalnych.
W artykule zaprezentowano istotną rolę egodokumentów w badaniach naukowych. Dzięki
przykładom prezentującym wykorzystanie źródeł memuarystycznych ukazano znaczenie
tych źródeł w badaniach myśli politycznej.
INFORMACJE O RECENZOWANIU
Sprawdzono w systemie antyplagiatowym
REFERENCJE (77)
1.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Materiały Stanisława Rymara, sygn. 5, Wspomnienia dotyczące lat 1919–1939.
2.
Archiwum Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu, Spuścizna Zygmunta Wojciechowskiego, List Romana Dmowskiego do Zygmunta Wojciechowskiego z 28 marca 1932 roku, k. 2, maszynopis.
3.
Białokur M., Stanisław Kozicki (1876–1958), «Polish Biographical Studies» 2014, nr 2.
4.
Biblioteka Jagiellońska, Feliks Młynarski, Za kulisami wielkich wydarzeń, część III – okres międzywojenny, sygn. 9829 III.
6.
Biblioteka Narodowa w Warszawie, Spuścizna Bernarda Chrzanowskiego, Z Ligi Narodowej, relacja złożona Zygmuntowi Wojciechowskiemu, sg. III 6480.
7.
Biblioteka Naukowa Polskiej Akademii Umiejętności – Polskiej Akademii Nauk, Kraków, Teki Józefa Zielińskiego, sg. 7846, mf. 1475, Fragmenty z pamiętników Stanisława Grabskiego.
8.
Biblioteka Naukowa Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, Teki Józefa Zielińskiego, Pamiętnik Stanisława Kozickiego, 1876–1939, t. 1–3, sygn. 7848.
9.
Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, Jerzy Drobnik, Diariusz, tom I, Poznań 7 XII 1924–15 XI 1931, maszynopis, sygn. 3093/1.
11.
Boucher D., Kelly P., Wprowadzenie, [w:] D. Boucher, P. Kelly (red.), Myśliciele polityczni. Od Sokratesa do współczesności, tłum. A. Dąbrowska, T. Sieczkowski, Kraków 2008.
13.
Czapnik G., Gruszka Z., Założenia metodologiczne reedytorstwa prac naukowych 2. połowy XX wieku, «Toruńskie Studia Bibliologiczne» 2016, nr 2(17).
14.
Czarnota A., Problemy syntezy polskiej myśli politycznej – rozważania wstępne, [w:] Polska myśl polityczna XIX i XX wieku, t. VII. Państwo w polskiej myśli politycznej, Wrocław–Warszawa– Kraków–Gdańsk–Łódź 1989.
15.
Czas ciekawy, czas niespokojny, z Leszkiem Kołakowskim rozmawia Zbigniew Mentzel tom I, Kraków 2007.
16.
Dawidowicz A., Dziennik: źródło w badaniach myśli politycznej. Recepcja praktyki i ideologii komunistycznej w świetle Dzienników Marii Dąbrowskiej (1945–1965), «Wrocławskie Studia Politologiczne» 2020, nr 28.
17.
Dawidowicz A., Myśl polityczna Stronnictwa Narodowego 1928–1939. Wspólnota ideału czy alternacja koncepcji, Lublin 2017.
18.
Dawidowicz A., Zygmunt Balicki (1858–1916). Działacz i teoretyk polskiego nacjonalizmu, Kraków 2006.
19.
Dekker R. M., Ego-Documents in the Netherlands 1500–1814, «Dutch Crossing» 1989, vol. 39.
21.
Dziennik Juliusza Zdanowskiego, Tom VI, 18 V 1926–31 XII 1927, przedm. i oprac.: J. Faryś, T. Sikorski, H. Walczak, A. Wątor, Szczecin 2015.
22.
Friszke A. (red.), Myśl polityczna na wygnaniu. Publicyści i politycy polskiej emigracji powojennej, Warszawa 1995.
23.
Giertych J., Pół wieku polityki polskiej. Uwagi o polityce Dmowskiego i polityce polskiej lat 1919–1939 i 1939–1947, Zachodnie Niemcy 1947.
26.
Głębicka E., O korespondencji Marii Dąbrowskiej i Anny Kowalskiej z lat 1940–1965, [w:] Maria Dąbrowska, Anna Kowalska, Listy Tom I, 1940–1945, wstęp E. Gębicka, oprac. S. Chwedorczuk, Warszawa 2024.
27.
Grabski S., Pamiętniki, t. I–II, do druku przygotował i wstępem opatrzył W. Stankiewicz, Warszawa 1989.
28.
Harusewicz J., Za carskich czasów i po wyzwoleniu. Jan Harusewicz. Wspomnienia – dokumenty, Londyn 1975.
29.
Heywood A., Klucz do politologii. Najważniejsze ideologie, systemy, postaci, tłum. P. Kornobis, K. Wolański, Warszawa 2008.
30.
Hofman I., Dwugłos o PRL. Dzienniki Stefana Kisielewskiego i Mariana Brandysa, Poznań 1999.
31.
Hofman I., Dzieło życia? Na marginesie dzienników Jarosława Iwaszkiewicza, [w:] B. Dziemidok-Olszewska, W. Sokół, T. Bichta (red.), W kręgu nauki o państwie, prawie i polityce, Lublin 2012.
32.
Hofman I., List jako forma komunikacji myśli politycznej, [w:] E. Maj i in. (red.), Myśl polityczna w społeczeństwie informacyjnym, Lublin 2015.
33.
Jabłonowski W., Z biegiem lat 1890–1939. Wspomnienia o Romanie Dmowskim, Częstochowa 1939.
34.
Jabłoński H., Dmowski w wynurzeniach prywatnych, «Przegląd Kulturalny» 26 X 1961, nr 43.
35.
Jachymek J., Myśl polityczna Polskiego Stronnictwa Ludowego „Wyzwolenie” 1918–1931, Lublin 1982.
36.
Jachymek J., Paruch W. (red.), Więcej niż niepodległość. Polska myśl polityczna 1918–1939, Lublin 2001.
37.
Kirkor-Kiedroniowa Z., Wspomnienia, wstępem poprzedził H. Wereszycki, oprac. A. Szklarska-Lohmanowa, cz. I, Dziecięce i młode lata, Kraków 1986; cz. II, Ziemia mojego męża, Powstania Warszawskiego, Kraków 1989.
39.
Konopa B., Rosa A., Egodokumentalne ślady człowieka w Internecie i ich archiwizacja, «Archeion» 2023, vol. 124.
40.
Kozicki S., Pamiętnik 1876–1939, opracowanie, przedmowa i przypisy M. Mroczko, Słupsk 2009.
41.
Król M., Historia myśli politycznej. Od Machiavellego po czasy współczesne, Gdańsk 1998.
44.
Kwiatkowski S., Ego-Dokument und Selbstzeugnis. Einige Bemerkungen zur Forschungspraxis, [w:] R. von Skowrońska, H. Flachenecker, R. Czaja, S. Roszak, J. Tandecki (red.), Selbstzeugnisse im polnischen und deutschen Schrit tum im Spätmittelalter und in der Frühen Neuzeit (15.–18. Jahrhundert), Toruń 2014.
45.
Lejeune P. H., Ciągłość i nieciągłość. Dziennik jako seria dotowanych śladów, [w:] „Drogi zeszycie”… „drogi ekranie”… O dziennikach osobistych, przeł. A. Karpowicz, M. P. Rodakowie, wybór i oprac. P. Rodak, Warszawa 2010.
46.
Maj E., Egodokumenty w badaniach historii prasy w Polsce do 1914 roku, [w:] I. Hofman, D. Kępa-Figura, Współczesne media. Problemy i metody badań nad mediami, Lublin 2019.
47.
Maj E., Egodokumenty w warsztacie badawczym historyka myśli politycznej, [w:] J. R. Sielezin (red.), Studia metodologiczne z nauk społecznych, Wrocław 2018.
49.
Maj E., O badaniu myśli politycznej Narodowej Demokracji do roku 1939. Wybrane zagadnienia, «Myśl Polityczna» 2020, nr 1(2).
50.
Maj E., Wójcik A., Wstęp, [w:] E. Maj, A. Wójcik (red.), Myśl polityczna w Polsce po 1989 roku. Wybrane nurty ideowe, Lublin 2008.
51.
Maternicki J., Pamiętnik jako dokument kultury historycznej, «Przegląd Humanistyczny» 1985, nr 11/12.
53.
Niklewiczowa M., Pan Roman. Wspomnienia o Romanie Dmowskim, oprac. T. Wituch, Warszawa 2001.
54.
Olszewski E., Wybrane problemy myśli politycznej (idea, ideologia, doktryna polityczna), [w:] E. Maj i in. (red.), Myśl polityczna w społeczeństwie informacyjnym, Lublin 2015.
55.
Paruch W., Konsekwencje definiowania myśli politycznej dla kwestionariusza badań politologicznych, «Humanities and Social Sciences» 2015, t. 20, nr 1.
56.
Paruch W., Między wyobrażeniami a działaniami. Wybrane aspekty przedmiotowe badań politologicznych nad myślą polityczną, «Polityka i Społeczeństwo» 2004, nr 1.
57.
Paruch W., Myśl polityczna – refleksje metodologiczne o pojęciu, «Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K: Politologia» 1999, t. 6.
59.
Radomski G., Tomaszewski P., Refleksje nad badaniami myśli politycznej w Polsce z uwzględnieniem tendencji w wybranych krajach anglosaskich. Od delimitacji pojęć do aspektów metodologicznych, «Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne» 2021, vol. 69.
61.
Rodak P., Dokument osobisty jako problem literacki (na przykładzie zapisów z czasu Zagłady), «Autobiografia Literatura Kultura Media» 2024, nr 2(23).
64.
Schulze W., Ego-Dokumente. Annäherung an den Menschen in der Geschichte (Selbstzeugnisse der Neuzei t. 2), [w:] W. Schulze (red.), Ego-Dokumente. Annäherung an den Menschen in der Geschichte, Berlin 1996.
66.
Sielezin J. R., Znaczenie teorii, wiedzy źródłowej i poza źródłowej w badaniach myśli politycznej. Kontekst faktograficzny i źródłoznawczy, [w:] E. Maj i in. (red.), Myśl polityczna w społeczeństwie informacyjnym, Lublin 2015.
67.
Skarzyński R., Intelektualiści a ideologia. Myśl polityczna jako przedmiot badań politologa, «Studia Nauk Politycznych» 1990, nr 4–6.
68.
Stronnictwo Narodowe a kryzys dziejowy 1938 roku: relacja pamiętnikarska, Londyn 1987.
69.
Szewczak W., Dylematy pomiaru w politologii. Na przykładzie skali demokracji politycznej, [w:] B. Krauz-Mozer, P. Ścigaj (red.), Podejścia badawcze i metodologiczne w nauce o polityce, Kraków 2013.
70.
Szulakiewicz W., Egodokumenty i ich znaczenie w badaniach naukowych, «Przegląd Badań Edukacyjnych» 2013, vol. 1, nr 16.
71.
Topolski J., Problemy metodologiczne korzystania ze źródeł literackich w badaniu historycznym, [w:] Z. Stefanowska, J. Sławiński (red.), Dzieło literackie jako źródło historyczne, Warszawa 1978.
72.
Topolski J., Rozważania o teorii źródeł historycznych, [w:] A. Barszczewska-Krupa i in. (red.), W kręgu historii, historiografii i polityki, Łódź 1997.
73.
Trembicka K., O potrzebie wykorzystania źródeł w politologicznych badaniach myśli politycznej, «Humanites and Social Scientes» 2015, vol. 22.
74.
Vigil A. A., Les ego-documents comme sources pour l’histoire. Leur utilisation pour comprendre l’exil de 1939, traduit de l’espagnol par A. Taillot, «Matériaux pour l’histoire de notre temps» 2022/1 N° 143–144.
75.
Wapiński R., Badania nad dziejami polskiej myśli politycznej schyłku XIX i XX wieku, «Przegląd Humanistyczny» 1987, nr 9.
76.
Zieliński H., O potrzebie i trudnościach badania dziejów polskiej myśli politycznej, [w:] H. Zieliński (red.), Polska myśl polityczna XIX i XX wieku, t. I, Polska i jej sąsiedzi, Wrocław–Warszawa– Kraków–Gdańsk 1975.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| ISSN: | 1640-8888 |
Czasopismo naukowe «Studia Politologiczne» uzyskało dofinansowanie z Ministerstwa Edukacji i Nauki w ramach programu „Rozwój Czasopism Naukowych” (projekt numer RCN/SN/0713/2021/1). Wysokość otrzymanego dofinansowania wynosi 79 607 zł. Celem projektu jest realizacja działań zmierzających do podniesienia poziomu praktyk wydawniczych i edytorskich, zwiększenia wpływu Czasopisma na rozwój nauki oraz dalszego zwiększania prestiżu Czasopisma w międzynarodowym obiegu naukowym. Okres realizacji projektu wynosi 24 miesiące.
© 2006-2025 Journal hosting platform by Bentus
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
